مصرف آنتی بیوتیک در کودکان به دلیل اثرات جانبی و خطرات احتمالی آن باید حتما به دستور پزشک باشد. آنتی‌بیوتیک از جمله دستاوردها مهم در علم پزشکی است که علاوه بر اثرات شگرف آن در درمان، می‌تواند اثرات نامطلوب و عوارض جانبی از خود به جای بگذارد. بعضی والدین یک بار به پزشک مراجعه می‌کنند و دفعات بعدی که فرزندشان همان علائم را نشان می‌دهند، بدون مراجعه به پزشک از همان آنتی‌بیوتیک قبلی استفاده می‌کنند. در این حالت احتمال دارد که تاریخ انقضا دارو گذشته باشد و منجر به مسمومیت دارویی کودک خواهد شد. از طرف دیگر والدین حق ندارند بدون اجازه متخصص از آنتی بیوتیک برای کودک استفاده کنند. برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.

فهرست مطالب

• مصرف آنتی بیوتیک در کودکان
  • آنتی‌بیوتیک به چه داروهایی گفته می‌شود؟
• حساسیت ناشی از مصرف آنتی بیوتیک در کودکان
• دوز دارو آنتی بیوتیک برای کودکان چگونه تعیین می‌شود؟
• شرایط استفاده از دارو
• معرفی انواع آنتی بیوتیک های تجویزشده برای کودکان
  • ماکرولیدها
  • مهارکننده بتالاکتاماز
  • سفالوسپورین‌ها
  • سولفانامیدها
  • پنی‌سلین‌ها
• رایج ترین عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک در کودکان
• عوارض جانبی شدید مصرف آنتی بیوتیک در کودکان
• پیشگیری از بروز عوارض مصرف آنتی بیوتیک در کودکان
• چه کودکانی بیشتر در معرض عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک هستند؟
• چرا تب کودک بعد از مصرف آنتی بیوتیک قطع نمی‌شود؟
• اسهال بعد از مصرف آنتی بیوتیک در کودکان
  • سخن پایانی

برای دریافت مشاوره در زمینه مصرف آنتی بیوتیک در کودکان می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

مصرف آنتی بیوتیک در کودکان

تجویز و تعیین دوز داروهای آنتی بیوتیک تنها باید توسط پزشک اطفال انجام شود. هرگز سرخود این دست داروها را به کودک خود ندهید، حتی اگر قبلا برایش تجویز شده باشد. دوز دارو با توجه به بیماری و سن کودک مشخص می‌شود که نیاز به دانش پزشکی است.

آنتی‌بیوتیک به چه داروهایی گفته می‌شود؟

به دارویی که در برابر باکتری فعالیت می‌کند و موجب از بین رفتن باکتری یا فعالیت آن شده و یا از تکثیر و گسترش عامل باکتریایی جلوگیری به عمل آورده، آنتی‌بیوتیک می‌گویند.

ما تنها در عفونت‌ها با منشا باکتریایی مجاز به استفاده از آنتی‌بیوتیک به تجویز پزشک هستیم. مصرف آنتی‌بیوتیک در کودکان در کوتاه مدت باعث کاهش و تخفیف و یا از بین رفتن علائم بیماری می‌گردد.

معمولا پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت از مصرف آنتی بیوتیک در کودکان ، علائم آن‌ها بهبود می‌یابد. جهت جلوگیری از عود مجدد بیماری با منشا باکتری حتما دوره مصرف دارو آنتی‌بیوتیک را کامل کنید.

دقت داشته باشید که علت بسیاری از انواع بیماری‌ها، سرماخوردگی، برونشیت، گلو درد، سینوزیت و مشکلات مربوط به سینوس‌ها و… ویروس‌ها هستند. این موارد به درمان با آنتی‌بیوتیک پاسخ نمی‌دهند.

تشخیص منشا بیماری گاهی با یک معاینه معمول امکان‌پذیر است و در برخی موارد نیاز به آزمایش و نمونه‌برداری و کشت نمونه است.

هیچ‌‌گاه تب طولانی مدت، ادامه دار شدن بیش از حد بیماری، تب، سرفه‌ها خلطی کودک و… نشان‌دهنده منشا بیماری نبوده و به بررسی‌ها بیشتری نیاز است.

برای آشنایی با اقدامات لازم هنگام تب کودک کلیک کنید.

حساسیت ناشی از مصرف آنتی بیوتیک در کودکان

ممکن است برخی کودکان پس از مصرف آنتی‌بیوتیک، علائم آلرژی و حساسیت از خود نشان دهند.

پس از مشاهده علائم آلرژی کودک به آنتی‌بیوتیک فورا با پزشک تماس حاصل کرده و در رابطه با ادامه مصرف یا قطع دارو از وی سوال کنید.

نشانه‌های ناشی از حساسیت عبارتند از قرمزی و التهاب پوست، ورم کردن، بثورات پوستی.

بثورات پوستی می‌تواند در اشکال مختلفی مانند لکه‌های قرمز رنگ، جوش‌ها کوچک، دسته‌های خوشه مانند بروز کند.

دوز دارو آنتی بیوتیک برای کودکان چگونه تعیین می‌شود؟

دوز دارو بر اساس هیکل و وزن کودک محاسبه می‌شود. پیامدها ناشی از دوز نامناسب مصرف آنتی بیوتیک در کودکان کوچک‌تر شدیدتر خواهد بود.

توصیه می‌کنیم برای برداشتن حجم دقیق از دارو از سرنگ‌ها طبی استفاده کنید.

شرایط استفاده از دارو

ابتلا به بیماری‌های عفونی نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد. بیماری‌های عفونی مانند گلو درد چرکی، عفونت گوش، عفونت ادرار، عفونت مثانه، عفونت‌ها پوستی از شرایط کاربرد آنتی‌بیوتیک می‌باشد.

معرفی انواع آنتی بیوتیک های تجویزشده برای کودکان

تجویز آنتی‌بیوتیک با توجه به نوع بیماری کودک انتخاب می‌شود. دسته‌های آنتی بیوتیکی که معمولا برای کودکان کاربرد دارند، شامل موارد زیر است.

ماکرولیدها

آزیترومایسین یا زیتروماکس از جمله داروها این دسته است. جهت درمان ذات‌الریه و سیاه‌سرفه تجویز می‌شوند.

علائم این بیماری‌ها عفونت ریوی طی ۳ تا ۵ روز پس از مصرف دارو بهبود می‌یابد.

مهارکننده بتالاکتاماز

برای مصرف آنتی بیوتیک در کودکان از مهارکننده بتالاکتاماز نیز می‌توان استفاده کرد. عفونت‌ها سینوسی، عفونت گوش، ذات‌الریه در مراحل بالاتر به کمک این دسته دارویی درمان می‌شوند.

کوآموکسی‌کلاو و آگمنتین در این دسته قرار دارند. عوارض ناشی از مصرف آن‌ها، طعم بد در دهان بوده که کودک را از مصرف باز می‌دارد.

سفالوسپورین‌ها

به دلیل طعم بهتر آن‌ها، راحت‌تر از جانب کودکان پذیرفته می‌شوند. البته اثرات آن‌ها نسبت به سایر دسته‌ها آنتی‌بیوتیکی کمتر است.

سداکس و اومنیسف برای درمان عفونت‌های سینوسی و گوش‌ها و سینوزیت تجویز می‌گردند.

سولفانامیدها

سپترا و باکتریم برای درمان عفونت پوستی استاف و عفونت ادراری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پنی‌سلین‌ها

داروها این دسته شامل آموکسی‌سلین، پنی‌سلینG و… است. کاربرد این داروها در درمان عفونت سینوسی، عفونت گوش و کاهش تب ناشی از عفونت‌ها شناخته شده است.

دوره مصرف این دسته دارویی اغلب طی ۱۰ روز بوده و به شکل خوراکی و دو مرتبه در روز تکرار می‌شود.

رایج ترین عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک در کودکان

اگر مصرف آنتی‌بیوتیک در کودکان در موارد غیر ضروری و بیماری‌ها ویروسی صورت بگیرد، عوارض جانبی نامطلوبی به همراه خواهد داشت. برای آشنایی بیشتر با انواع بیماری های کودکان کلیک نمایید.

پوسته‌پوسته شدن پوست، ریزش مو، چاقی و اضافه وزن ناشی از مصرف طولانی مدت آنتی‌بیوتیک‌ها و اسهال برخی از عوارض جانبی هستند.

افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های خودایمنی، بالا بردن خطر ابتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر، مقاومت نسبت به آنتی‌بیوتیک ممکن است در اثر مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها ایجاد شود.

عوارض جانبی شدید مصرف آنتی بیوتیک در کودکان

علاوه بر عوارض ناشی از مصرف آنتی بیوتیک در کودکان که در قسمت قبلی به آنها اشاره شد؛ مصرف این دسته از داروها می‌تواند مشکلات جدی تری نیز برای کودکان ایجاد نماید که والدین باید حتما از آنها مطلع باشند. در واقع زمانی که والدین این موارد را بدانند؛ دیگر به صورت خودسرانه به کودک خود آنتی بیوتیک نمی‌دهند. با مصرف آنتی بیوتیک ها به صورت بی رویه کودکان دچار واکنش های آلرژیک شدید مثل طفح جلدی، آنفولاکسی و واکنش های جهشی می‌شوند. آنها در بهترین حالت مقاومت دارویی را تجربه کرده و در موارد دیگر دچار عفونت های قارچی مثل کاندیدیازیس می‌شوند. حتی در مواردی دیده شده است که مصرف این دسته از دارو ها بر فرایند رشدی کودکان نیز تاثیر منفی گذاشته است.

پیشگیری از بروز عوارض مصرف آنتی بیوتیک در کودکان

گاهی کودک مجبور است که برای طولانی مدت از آنتی بیوتیک های مختلفی استفاده نماید. در چنین شرایطی چاره ای به جز پیشگیری از بروز عوارض ناشی از این داروها باقی نمی‌ماند. در این حالت والدین نقش اساسی داشته و باید چنین اقداماتی را برای کودک انجام دهند.

• آنها باید مصرف این داروها را تنها با تجویر و طبق نسخه پزشک آغاز نمایند
• دستورات متخصص را مو به مو برای کودک اجرا نمایند
• به مدت زمان مصرف پایبند بمانند
• به نوع دارو توجه داشته باشند
• مطمئن شوند که نوع دقیق عفونت به درستی تشخیص داده شده است
• به رژیم غذایی و تغذیه صحیح کودک اهمیت دهند
• در مورد علائم ناراحت کننده مطالعه داشته باشند
• در صورت لزوم سریعا به مراکز درمانی مراجعه نمایند

چه کودکانی بیشتر در معرض عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک هستند؟

با اینکه به طور کلی مصرف آنتی بیوتیک در کودکان خطرناک بوده و باید با ملاحضاتی همراه باشد؛ اما بر اساس تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است؛ برخی از کودکان بیشتر در معرض پیامدهای ناشی از مصرف آنتی بیوتیک قرار دارند. معمولا عوارض مختلف آنتی بیوتیک ها بیشتر در کودکان زیر دو سال دیده شده است. طبیعتا سیستم ایمنی بدن آنها چندان قوی نیست و به همین دلیل بیشتر احتمال دارد که به دلیل مصرف این قبیل داروها دچار مشکل شوند.

کودکانی که مبتلا به بیماری های مزمن و اختلالات سیستم ایمنی هستند نیز تحت تاثیر عوارض جدی مصرف آنتی بیوتیک قرار می‌گیرند.

چرا تب کودک بعد از مصرف آنتی بیوتیک قطع نمی‌شود؟

پاسخ به این سوال با توجه به مطالبی که در بالا ذکر کردیم؛ ساده است. احتمالا والدین در مورد مصرف آنتی بیوتیک در کودکان زیاده روی کرده اند و به همین دلیل بدن کودک نیز دچار مقاومت شده است. از این رو دیگر این نوع و یا دوز تجویز شده از آنتی بیوتیک برای کودک اثربخش نبوده و والدین باید روش های دیگر را برای درمان انتخاب کنند.

اسهال بعد از مصرف آنتی بیوتیک در کودکان

معمولا کودکان به دلیل مصرف آنتی بیوتیک دچار یبوست شدید می‌شوند و والدین چون از این موضوع مطلع هستند؛ در این دوران خوراکی های مسهل مختلفی به کودک خود می‌دهند. به همین دلیل ممکن است کودک بعد از پایان دوره مصرف آنتی بیوتیک ها دچار اسهال بشود. این نشانه بدی نیست و بعد از مدتی که اثر آنتی بیوتیک ها از بدن کودک برود؛ این مشکل نیز حل خواهد شد. تنها در این دوران والدین باید از غذاها و خوراکی هایی استفاده کنند که آب بدن کودک را تامین نماید.

سخن پایانی

مصرف آنتی بیوتیک در کودکان نسبت به بزرگسالان با حساسیت های بیشتری باید همراه باشد. چرا که سیستم ایمنی بدن آنها چندان قوی نبوده و آنتی بیوتیک ها آن را ضعیف تر می‌کند. علاوه بر عوارض جانبی دیگری نیز دارد. از این رو والدین نباید به هیچ عنوان در این زمینه خودسرانه عمل کنند. قبل از هر اقدامی بهتر است با مخصص مشورت کرده و حتما شرایط جسمانی کودک را به طور مرتب بررسی کنند.

برای دریافت مشاوره در زمینه مصرف آنتی بیوتیک در کودکان می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

منبع: مصرف آنتی بیوتیک در کودکان