نشخوار ذهنی ، باورهای مکرر و منفی در مورد رخدادهای مختلف زندگی هستند که در برخی موارد ممکن است به طور کل عملکرد شما را مختل کنند. این افکار اثرات مخرب زیادی روی حالت‌های رفتاری و هیجانی انسان دارند. درنتیجه آشنایی با روش‌هایی برای کاهش و رفع این نشخوارها بسیار حائز اهمیت است. یکی از مهم‌ترین عوامل در بهبود این وضعیت پی بردن به این افکار تکراری است. چرا که در بسیاری از موارد خود فرد آگاهی چندانی نسبت به این مساله ندارد، اما روزانه ساعات زیادی را صرف این افکار و در شرایط شدیدتر رفتارهای مرتبط با آن‌ها می‌کند. در ادامه به توصیف دقیق‌تری از این موضوع پرداخته‌ایم.

برای دریافت مشاوره در زمینه نشخوار ذهنی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360  و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

منبع: نشخوار ذهنی چگونه بر سلامت مان اثر می گذارد ؟

نشخوار ذهنی چیست ؟

طبق نظر روانشناسان، گفتگوهای درونی در ابتدا با هدف یادگیری زبان و تقویت توانایی فکر کردن در کودک شکل می‌گیرد و ادامه می‌یابد. با گذشت زمان و رشد هر چه بیشتر کودک، محتوا و نوع این گفتگوها با توجه به سبک‌های تربیتی او و تجاربی که در طول زندگی داشته، تغییر می‌کند.

به گروهی از گفتگوهای درونی هر فرد که تمرکز بیشتری روی جنبه‌های منفی رخدادها دارند، نشخوار ذهنی گفته می‌شود. زمانی که بیشترین تمرکز ذهنی شخص روی یادآوری مکرر خاطرات منفی است این پدیده رخ می‌دهد. درواقع فرد بیش‌ازحد روی چرایی اتفاقات گذشته فکر می‌کند و نکات منفی یک اتفاق را مدام به یاد می‌آورد.

زمانی که گفتگو درونی تبدیل به یک نشخوار ذهنی شد، دیگر مفید نیست و کاربردی برای فرد ندارد. البته باید در نظر داشت که تقریباً تمام انسان‌ها نشخوارهای ذهنی را تجربه می‌کنند؛ اما آنچه اهمیت دارد قابلیت کنترل این افکار است. 

علت دچار شدن به نشخوار ذهنی چیست ؟

عوامل مختلفی می‌توانند زمینه‌ساز بروز این افکار مزاحم و نشخوار ذهنی شوند. برای اطلاع از علائم وسواس فکری عملی کلیک کنید. ازجمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• موقعیت‌های پراسترس
• اتفاق‌ها و تجارب تلخ یا تروماتیک
• شخصیت کمال‌گرا
• عزت‌نفس پایین
• نداشتن اعتمادبه‌نفس کافی
• نگرانی در مورد آینده
• ترس‌های افراطی در مورد مسائل مانند فوبیا
• تجربه تغییرات ناگهانی در روند زندگی روزمره

مشکلات ناشی از نشخوار ذهنی

بر طبق رویکردهای شناختی-رفتاری افکار، احساسات و رفتارهای انسان تحت تأثیرات متقابلی از یکدیگر قرار می‌گیرند. حال چنانچه ذهن فرد درگیر اشتغال مداوم به افکار منفی و نشخوار ذهنی گردد، روی احساسات و رفتار او نیز تأثیر خواهد گذاشت.

این نشخوارهای ذهنی منفی در صورت تداوم می‌توانند باعث تثبیت‌های طولانی‌مدت خلق غمگین شده و سطح استرس فرد را بالا نگه‌دارند. در این شرایط، میزان بروز مشکلاتی همچون اضطراب و افسردگی در بین افراد بیشتر می‌گردد. علاوه بر این می‌تواند منجر به بروز بسیاری از بیماری‌های روان-تنی نیز شود.

راهکارهای درمانی نشخوار ذهنی

همان‌طور که افکار و نشخوارهای منفی فکری به‌مرور می‌توانند برخوردهای فرد را تغییر دهند، راهکارهایی نیز وجود دارد که باعث تغییر این باورها می‌گردد. این راهکارها نیاز به تکرار دارند و فرد باید برای نتیجه دادن تلاشش پشتکار به خرج دهد.

ازجمله روش‌هایی که می‌توان برای بهبود و کاهش نشخوار ذهنی به کار برد شامل موارد زیر می‌گردد.

✅روش ذهن آگاهی

باید یاد بگیرید که افکار را، چه مثبت و چه منفی، به‌صورت ابرهایی در حال گذر از آسمان فکری‌تان در نظر بگیرید. نیازی به قضاوت این افکار نیست. فقط کافی است از آن‌ها آگاه باشید. این کار باعث می‌شود افکار اثرات مستقیم یا غیرمستقیمی روی رفتار و احساسات شما نگذارند. با روش ذهن آگاهی می‌توانید نشخوار ذهنی را مهار کرده و کمتر دچارهای خطاهای شناختی شوید.

✅روش به تأخیر اندازی

هرگاه متوجه شدید که ناخودآگاه در حال نشخوار ذهنی هستید همان لحظه به خودتان بیایید. به خود بگویید که الآن وقت ندارید و بعد به آن فکر می‌کنید. با این کار می‌توانید کنترل افکار خود را به دست بگیرید.

البته مهارت پیدا کردن در این روش نیازمند صرف زمان است. باید برای کنترل پیدا کردن هر چه بیشتر روی ذهن‌تان تمرین کنید.

✅روش انحراف فکر

در این روش وقتی افکار منفی در مورد یک رخداد یا موقعیت به سراغ شما آمد، باید آن را به سمت جنبه‌های مثبت آن اتفاق سوق دهید. با این راهکار، بین جنبه‌های مثبت و منفی یک رویداد تعادل به وجود می‌آید و از بار احساسی منفی آن کاسته می‌شود. همچنین با معطوف کرده حواس خود به مسئله ای دیگر از بروز نشخوار ذهنی نیز جلوگیری می‌شود.

✅روش فاجعه انگاری

این راهکار کاربرد زیادی در مورد نشخوار ذهنی مربوط به مسائل آینده دارد. در این روش به بدترین اتفاقی که ممکن است رخ دهد فکر می‌کنید، میزان احساساتی که در شما به وجود می‌آورد را می‌سنجید و حتی در صورت لزوم می‌توانید چند اقدام برای جلوگیری از آن انجام دهید. در این حالت نتیجه اصلی شمارا به‌مراتب کمتر از چیزی که انتظارش را داشتید آزار خواهد داد.

✅روش نوشتن افکار

نوشتن افکار باعث می‌شود که نشخوار ذهنی و انتزاعی تبدیل به جملاتی عینی گردند. در این حالت خودتان متوجه می‌شوید که اتفاقی که نگران آن هستید، آن‌قدرها هم بزرگ و جدی نیست. به‌علاوه با ثبت و عینی شدن موضوع، ذهن خودبه‌خود به دنبال راه‌حلی برای حل مشکل می‌افتد. درنتیجه موضوعی که آن‌همه ذهن را درگیر کرده بود و حتی غیرقابل‌حل می‌نمود، به‌سادگی رفع می‌گردد. از طرفی نوشتن با تمام علائم نگارشی، سرعت افکار را کندتر کرده و باعث می‌شود که افراد تمرکز بیشتری داشته باشند.

✅بالا بردن مهارت‌های حل مسئله

کسانی که به نشخوار ذهنی دچار هستند، غالباً سعی دارند تا با مرور رخداد و بررسی علت‌های آن، راه‌حلی برای بهبودش بیابند، اما موفق نمی‌شوند. درنتیجه بارها و بارها این موضوع را در ذهن خود تکرار می‌کنند. آنها تصور می‌کنند که فکر کردن مداوم به موقعیت و اتفاق پیش آمده بهتر از دست روی دست گذاشتن و کاری نکردن است.

این افراد درواقع از مشکل کمبود مهارت‌های حل مسئله رنج می‌برند. راه‌حل کمک‌کننده به این اشخاص نیز آموزش روش‌های حل مسئله خواهد بود.

✅نگاه سوم شخص به مسائل

وقتی از دید فرد دیگری به موضوع بنگریم متوجه خواهیم شد؛ که آنقدرها هم حاد و بغرنج نیست. با این زاویه دید، استرس ما کاهش یافته و می‌توانیم نشخوار ذهنی را کنترل کنیم. انسانها همواره به خود سخت گرفته و از خود توقعات زیادی دارند. اما احتمالا از نگاه دیگران افرادی موفق و بی دغدغه به نظر برسیم. همیشه از نظر ما دیگران بهتر هستند. به همین دلیل وقتی خود را خارج از شرایط تصور کنیم و به زندگی خود بنگریم احتمالا احساس بهتری را تجربه خواهیم کرد.

✅طنزپردازی

یکی دیگر از راه حل های خلاقانه برای نشخوار ذهنی ، کمک گرفتن از طنز و مسائل خنده دار است. برای مثال می‌توانید خاطرات تلخ گذشته را که به صورت مرتب در ذهن تان مرور می‌شوند را به صورت کاریکاتورگونه تصور کنید. با موضوعات منفی شوخی کرده و آنها را تبدیل به موضوعی خنده دار کنید. با اینکار تنها از مرور شدن آنها به صورت مرتب جلوگیری کرده اید؛ بلکه روحیه تان نیز بهتر می‌شود.

✅مراقبه

گرچه تمرکز کردن برای افرادی که مبتلا به نشخوار ذهنی هستند؛ دشوار است. اما مراقبه باعث می‌شود تا مدتی ذهن تان از مسائل مختلف خالی شده و بتوانید آرامش را تجربه کنید. در ابتدا احتمالا نتوانید اینکار را به طور کامل یا به درستی انجام دهید؛ اما بعد از گذشت مدتی برایتان راحت تر خواهد شد. تمرینات مراقبه تاثیرات زیادی بر سلامت روان و همچنین سلامت جسمانی تان خواهد داشت. بهتر است آن را آموخته و از تکنیک های آن استفاده کنید. برای آشنایی بیشتر با روش های مدیتیشن یا مراقبه کلیک کنید.

✅اهمیت دادن به سلامت خواب

یکی از زمان هایی که معمولا همه افراد بیشتر درگیر فکر و خیال می‌شوند؛ قبل از به خواب رفتن است. بی خوابی و نشخوار ذهنی با یکدیگر رابطه مستقیم داشته و با بهبودی هر یک، دیگری نیز بهبود می‌یابد. برای جلوگیری از بروز این اتفاق بهتر است افراد بلافاصله بعد از ورود به رختخواب، بخوابند.

در غیر این صورت افکار تکرار شونده به سراغ آنها می‌رود و انرژی زیادی از آنها می‌گیرد. برای اینکار، افراد باید از متخصص کمک گرفته و در صورت لزوم داروهایی مصرف کنند. 

سخن پایانی

نشخوار ذهنی یکی از موقعیت های آسیب زا است که سلامت جسمانی و روانی را به صورت همزمان، تحت تاثیر قرار می‌دهد. فراموش نکنید که فکر کردن به موضوعی به صورت مداوم، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند؛ بلکه به شما نیز آسیب می‌زند. پس بهتر است از راه حل های موثر تری در این زمینه استفاده کنیم. عوامل زیادی در این مورد دخیل هستند و همچنین افراد به دلایل مختلفی در این تله گرفتار می‌شوند. به همین دلیل بهتر است بعد از شناسایی علت این موضوع، با توجه به آن و با کمک روانشناس، اقداماتی در این زمینه انجام دهیم.

برای دریافت مشاوره در زمینه نشخوار ذهنی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360  و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

منبع: نشخوار ذهنی چگونه بر سلامت مان اثر می گذارد ؟