شخصیت نمایشی یا هیستریونیک یکی از انواع اختلالات شخصیت دسته B است که در زنان شایع‌تر می‌باشد. مبتلایان به این اختلال معمولاً در رفتارهایشان شور و هیجان بسیاری را نشان می‌دهند. و به همین دلیل نام شخصیت نمایشی بر این اختلال گذاشته شده است. الگوی رفتاری بی‌ثبات و بیش‌ازحد هیجانی این افراد آسیب‌های بسیاری را در زندگی آن‌ها و اطرافیانشان ایجاد خواهد کرد و به همین خاطر توجه به درمان این اختلال اهمیت زیادی دارد. آگاهی از علائم، دلایل و روش‌های درمان شخصیت نمایشی به شما کمک می‌کند تا گامی موثر در جهت درمان آن بردارید.

برای دریافت مشاوره در زمینه شخصیت هیسترونیک می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

 منبع: شخصیت نمایشی

اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک چیست؟

به‌ طور کلی اختلال شخصیت به ویژگی‌ های شخصیتی نامناسب و مشکل‌ آفرینی گفته می‌شود که از نوجوانی و جوانی در فرد نمایان شده. و خود را به‌ عنوان بخشی از شخصیت نشان می‌دهند. به همین خاطر است که مبتلایان به این اختلال معمولاً اعتقادی به بیماری خود ندارند و بیشتر دیگران را در مشکلات خود مقصر می‌دانند.

اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک نیز یکی از انواع این اختلال است که با رفتارهایی نظیر غلو کردن در احساسات و هیجانات، وابستگی بیش‌ از حد به دریافت تأیید دیگران و روابط سطحی و کم‌ عمق شناسایی می‌شود. مبتلایان به این اختلال غالباً افراد چندان منظمی نیستند و علی‌ رغم وعده‌ های سنگینی که به دیگران می‌دهند، اقدامی برای عملی کردن این وعده‌ ها انجام نخواهند داد.

به عبارتی می‌توان چنین فرض کرد که آن‌ ها صرفاً در لحظه و با هدف دستیابی به تأیید و تحسین دیگران وعده‌ هایی را به آن‌ ها می‌دهند. یکی دیگر از ویژگی‌ های مبتلایان به اختلال هیستریونیک این است که این افراد دارای تفکر سیاه‌ و سفید هستند و به عبارتی نمی‌توانند مسائل را به‌طور نسبی در نظر بگیرند. آن‌ ها معمولاً به دنبال دستیابی به همه ‌یا هیچ چیز هستند.

اختلال شخصیت نمایشی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

اختلال شخصیت نمایشی اغلب در اواخر نوجوانی آغاز می‌شود و این موضوع معمولا در اوایل بیست سالگی شروع می‌شود. معمولا افرادی که در بدو تولد به آنها مرد گفته می‌شود ولی هویت جنسی زنانه دارند؛ درگیر این اختلال می‌شوند. اما دلایل دیگری نیز در بروز این اختلال وجود دارد که در این مقاله به آن اشاره کرده ایم.

نشانه‌ های اختلال شخصیت نمایشی

در این بخش اصلی‌ترین نشانه‌هایی که برای دریافت تشخیص اختلال شخصیت نمایشی مطرح است را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد؛ بااین‌حال به خاطر داشته باشید که دریافت تشخیص قطعی در این زمینه صرفاً باید توسط متخصص و از طریق انجام آزمون و مصاحبه‌های بالینی صورت بگیرد. اصلی‌ترین نشانه‌های شخصیت هیستریونیک عبارتند از:

???? وقتی در مرکز توجه نباشد احساس ناراحتی می‌کند.

???? استفاده از رفتار های اغواگرایانه و تحریک‌کننده جنسی در تعامل با جنس مخالف

???? تغییرات ناگهانی در هیجانات

???? توجه بیش‌ از حد به ظاهر برای جلب‌ توجه دیگران

???? گفتار این افراد معمولاً از جزئیات خالی است

???? به‌ راحتی تحت تأثیر دیگران قرار گرفتن

???? صمیمانه‌ تر پنداشتن روابط نسبت به واقعیت

???? احساسات سطحی او به شدت تغییر می‌کند.

???? احساسات خود را بیش از حد نشان می‌دهند. به حدی که دیگران را شرمنده خودش کند.

???? دائما لوند و جذاب هستند.

???? بیش از اندازه به ظاهر و فیزیک خود اهمیت می‌دهد.

???? برای توجه معمولا از لباس های بدن نما یا رنگ روشن استفاده می‌کند.

عوارض شخصیت نمایشی

افرادی که به اختلال شخصیت نمایشی مبتلا می‌شوند؛ باید عوارض این اختلال را نیز تجربه کنند. در این بخش مقاله راجع به عوارض شخصیت نمایشی توضیح داده‌ایم.

❌ اختلالات تبدیلی

اختلالات تبدیلی از دیگر عوارض شخصیت نمایشی است. این افراد مشکل پزشکی مانند از دست دادن بخشی از سیستم عصبی را نیز تجربه می‌کنند.

❌ حملات پانیک

یکی از عوارض اختلال شخصیت نمایشی، حملات پانیک است. این افراد احساسات ناگهانی، ترس و واکنش های شدید فیزیکی را در مواقع عادی و تهدید کننده تجربه می‌کنند.

❌ اختلال علائم جسمانی

اختلال علائم جسمانی از دیگر عوارض شخصیت نمایشی است. این افراد به شدت احساس ناراحتی می‌کنند و واکنش های غیر طبیعی از خود نشان می‌دهند.

دلایل اختلال شخصیت نمایشی

بروز اختلال شخصیت نمایشی یا هرگونه اختلال شخصیت دیگر در فرد موضوعی است که پیش از هر چیز به وجود برخی عوامل ژنتیکی نیاز دارد. بااین‌حال تجربیات زندگی و شرایط محیط اطراف فرد نیز می‌تواند در بروز این اختلال تأثیر بسیاری داشته باشد.

برای مثال برخی از روانشناسان معتقدند با توجه به اینکه رفتارهایی همچون توجه به‌ظاهر یا جذابیت جنسی در زنان از جمله ویژگی‌های مورد تأیید هستند، می‌توان تصور کرد که این عوامل باعث تشدید نشانه‌ها در فرد می‌شوند و به‌عنوان دلیلی برای اثبات این فرضیه نیز به نرخ بالای ابتلا به شخصیت نمایشی در زنان اشاره می‌کنند.

تحقیقات نشان‌دهنده این موضوع است که میان ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی و ضداجتماعی همپوشانی بالایی وجود دارد و این موضوع متخصصین را به سمت این فرضیه هدایت می‌کند که احتمالاً یک نقص فیزیولوژیکی مشخص می‌تواند باعث بروز هردوی این اختلالات باشد؛ به این صورت که این نقص در زنان باعث شخصیت نمایشی و در مردان باعث رفتار ضداجتماعی می‌گردد.

با این‌ حال تحقیقات در زمینهٔ دستیابی به علل اختلال شخصیت نمایشی همچنان ادامه دارد و نمی‌توان در این زمینه از یک علت مشخص نام برد. آنچه مشخص است مجموعه‌ای از عوامل زیستی-روانی-اجتماعی در کنار یکدیگر باعث بروز این اختلال می‌شوند.

✨ سبک فرزند پروری

افرادی که به اختلال شخصیت نمایشی مبتلا هستند؛ معمولا باید ترومای دوران کودکی و سبک های فرزند پروری آنها را نیز مورد بررسی قرار داد. گاهی کودکان با آسیب هایی که در دوران کودکی تجربه می‌کنند، در بزرگسالی این آسیب را به شکل چنین اختلالی بروز می‌دهند.

همانطور که گفته شد این اختلال به دلیل سبک های اشتباه فرزند پروری نیز بروز می‌کند. در واقع والدینی که برای کودکان خود قوانین شرح نمی‌دهند و رفتارهای اشتباهی را برای تربیت فرزند خود انتخاب می‌کنند، در آینده با احتمال بالا باید منتظر بروز این اختلال در فرزند خود باشند.

شیوع اختلال شخصیت نمایشی چقدر است؟

به طور کلی حدود 1 درصد از افراد در جامعه به اختلال شخصیت نمایشی مبتلا هستند. اما این اختلال نسبتا نادر است.

تشخیص اختلال شخصیت نمایشی

هنگامی که یک متخصص به دنبال تشخص اختلال شخصیت نمایشی است باید سوالاتی را از فرد و خانواده او بپرسد تا به جواب برسد. روانشناس باید سوابق گذشته مانند روابط، کنترل تکانه، تست واقعیت و سوابق شغلی گذشته فرد را بررسی کند و همچنین نشانه هایی که به DSM-5 معرفی کرده است را مورد توجه قرار دهد. روند درمان و تشخیص با یک جلسه تکمیل نخواهد شد.

مداوای اختلال شخصیت نمایشی

با توجه به اینکه مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی معمولاً نسبت به بیماری خود آگاهی ندارند، احتمال اقدام آن‌ها برای درمان بسیار ضعیف است. این افراد معمولاً به دلیل مشکلات ثانویه‌ای نظیر افسردگی و یا درگیری در روابط بین فردی برای درمان مراجعه می‌کنند. روش‌های مختلفی برای درمان این بیماران وجود دارد و البته میزان اثربخشی تمامی آن‌ها به همکاری و انگیزه فرد برای بهبود وابسته است.

با توجه به مشکلاتی که ویژگی‌های شخصیت نمایشی در رفتار و روابط فرد ایجاد می‌کنند، بهتر است هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام شود؛ زیرا به میزانی که این ویژگی‌ها برای مدت طولانی‌تری در فرد باقی بمانند، قدرت درمان برای تغییر آن‌ها کاهش پیدا خواهد کرد. در ادامه به مهم‌ترین روش‌هایی که برای درمان اختلال شخصیت نمایشی وجود دارد اشاره خواهیم کرد.

???? رفتار درمانی

یکی از انواع درمان‌هایی که به‌ویژه برای بهبود وضعیت رفتار توجه‌طلبی در مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی مورداستفاده قرار می‌گیرد، رفتاردرمانی است. در این شیوه فرد در مقابل رفتارهایی که به‌قصد جلب‌توجه و محبت دیگران انجام می‌دهد با بی‌توجهی مواجه خواهد شد و درصورتی‌که از رفتارهای جایگزین استفاده نماید پاداش دریافت خواهد کرد.

???? درمان روابط میان فردی

همان‌طور که گفته شد یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که برای مبتلایان به شخصیت نمایشی ایجاد می‌شود درگیری‌هایی است که در روابط اجتماعی آن‌ها ایجاد می‌شود. به همین خاطر آموزش روابط میان فردی مناسب، یکی از اهداف اصلی درمان است. معمولاً در این بخش از درمان به فرد آموزش داده می‌شود که شیوه وی برای برقراری ارتباط با دیگران اگرچه در کوتاه‌مدت باعث به دست آوردن محبت اطرافیان می‌شود اما در درازمدت مشکلاتی را در روابط این افراد ایجاد خواهد کرد.

???? درمان دیالکتیک شخصیت هیسترونیک

درمان دیالکتیک یکی از مفیدترین درمان‌هایی است که برای بهبود تفکر برداشت گرایانه یا نگاه سیاه ‌و سفید مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این درمان به فرد آموزش داده می‌شود که خوبی و بدی دو روی یک سکه هستند و در کنار یکدیگر معنا پیدا می‌کنند.

???? گروه درمانی

یکی از روش های درمانی برای اختلال شخصیت نمایشی، گروه درمانی است. در این روش درمانی افرادی که چنین اختلالی دارند با کمک روان درمانگر در یک اتاقی دور هم جمع می‌شوند و راجع به مشکلات خود صحبت می‌کنند. روان درمانگر نیز به آنها کمک می‌کند تا مشکلات خود را به مرور زمان حل کنند.

???? روان پویشی

روان پویشی یکی از روش های درمانی برای اختلال شخصیت نمایشی است. این روش درمانی بر عواطف، روان و پریشانی فرد تمرکز دارد. در این روش فرد از طریق خود ارزیابی و خود اندیشی تحت درمان قرار می‌گیرند.

???? روان درمانی حمایتی

روان درمانی حمایتی یکی از روش های درمانی برای شخصیت نمایشی است. هدف از این درمان بهبود علائم، عزت نفس، مهارت های مقابله ای و حفظ بازیابی است. این روش درمانی شامل بررسی روابط و الگوهای رفتاری است.

بی‌توجهی به روند بهبودی اختلال شخصیت نمایشی

ویژگی‌های شخصیت نمایشی مشکلاتی را برای مبتلایان به آن ایجاد خواهد کرد. برای مثال این افراد معمولاً علی‌رغم تلاشی که برای دریافت محبت و حمایت دیگران انجام می‌دهند از روابط اجتماعی عمیق محروم هستند و این موضوع می‌تواند باعث بروز افسردگی یا سایر اختلالات خلقی شود.

رفتارهای اغواگرایانه و تلاش آن‌ها برای ایجاد روابط عاشقانه با جنس مخالف می‌تواند باعث بروز سو استفاده‌های جنسی و عاطفی بسیاری در این افراد شود که بیماری‌های روحی بسیاری ازجمله اضطراب یا ناامیدی را به همراه خواهد داشت. علاوه بر این وجود تفکر مطلق گرایانه یا نگاه صفر و یک به مسائل مختلف معمولاً باعث می‌شود که آن‌ها توانایی لذت بردن از بسیاری از مسائل را نداشته باشند و یا فرصت‌های مناسبی را از بین ببرند.

علی‌رغم آنچه گفته شد و بسیاری از مشکلات دیگر که به دلیل شخصیت نمایشی برای فرد پیش خواهد آمد، این افراد بینشی نسبت به اختلال خود ندارند و به عبارتی دلیلی برای مشکلات خود پیدا نمی‌کنند به‌غیراز اینکه دیگران را مسبب بروز این مشکلات بدانند.

انجام اقدامات درمانی برای این افراد باعث می‌شود آن‌ها با بیماری و نقاط ضعف خود آشنا شده و برای بهبود آن‌ها اقدام نمایند. بهبود شرایط باعث خواهد شد که بهره‌وری و توانایی این افراد برای فعالیت در محیط نیز افزایش پیدا کند.

اطرافیان مبتلایان به اختلال شخصیت هیستریونیک

همان‌طور که گفته شد مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی نسبت به مشکلات رفتاری خود بینشی ندارند و دیگران را باعث‌ و بانی مشکلات پیش‌آمده می‌دانند. این موضوع باعث می‌شود که اطرافیان این افراد مشکلات بسیاری ازجمله احساس عذاب وجدان یا ناکامی در برقراری ارتباط مؤثر با این افراد را تجربه کنند.

علاوه بر این رفتارهای اغواگرایانه و توجه آن‌ها به‌ظاهر می‌تواند باعث ناراحتی شریک عاطفی یا بروز مشکلاتی در زندگی این افراد شود. به همین خاطر معمولاً توصیه می‌شود اطرافیان این بیماران نیز در جلسات درمانی شرکت کرده تا علاوه بر کنترل وضعیت سلامت روان، راهکارهایی را برای برقراری ارتباط با شخصیت نمایشی آموزش ببینند.

کلام آخر

همانطور که در این مقاله راجع به شخصیت نمایشی توضیح داده ایم؛ افراد مبتلا به این اختلال سلامت روانی ندارند و مشکلات زیادی را در زندگی خود تحمل می‌کنند. توصیه می‌شود که حتما از روانشناس و متخصصین در این زمینه راهنمایی بگیرند تا در آینده مشکلات جدی را تجربه نکنند. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت تلفنی و حضوری به شما مراجعین گرامی خدمات ارائه می‌دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه شخصیت نمایشی می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

سوالات متداول