اختلال پرخوری عصبی یکی از انواع اختلالات روانشناختی است که در عصر حاضر شیوع بیشتری پیدا کرده است. ناتوانی در کنترل استرس‌های روزمره به شیوه‌ای سالم از یک طرف و تبلیغ بیش از حد در مورد لاغری و تناسب اندام از طرف دیگر باعث شده که بسیاری از زنان و مردان در شرایط تنش‌زا کنترل چندانی روی حجم غذایی مصرفی‌شان نداشته باشد و پس از صرف وعده‌های خود دچار احساسات منفی شده و در نهایت دست به اقدامات جبرانی نظیر تلاش برای استفراغ می‌زنند.

پرخوری عصبی عوارض جسمانی و روانی مختلفی دارد که از جمله آن‌ها می توان به قطع پریود در خانم‌ها، افزایش یا کاهش وزن شدید و آریتمی قلبی اشاره کرد. در ادامه این مقاله در مورد علائم، علل و روش های درمان اختلال پرخوری عصبی توضیحات بیشتری ارائه کرده ایم. 

منبع: اختلال پرخوری عصبی یا بولیمیا

اختلال پرخوری عصبی

اختلال پرخوری عصبی یکی از  انواع اختلالات خوردن محسوب می‌شود که از اضطراب کنترل نشده نشات می‌گیرد. این اختلال گاهی با اجبار برای تخلیه مواد غذایی خورده شده همراه می‌شود. فرد بعد از اینکه مقدار زیادی خوراکی را در مدت زمان کوتاهی مصرف می‌کند؛ دچار عذاب وجدان شده و برای جبران آن از روش های غیراستاندارد برای تخلیه آنها استفاده می‌کند.

تلاش برای استفراغ و یا مصرف ملین ها برخی از این روش ها هستند. این افراد از لحاظ بیولوژیکی واقعا گرسنه نیستند و فقط برای از بین بردن استرس خود، اینکار را انجام می‌دهند.

علائم و نشانه های اختلال پرخوری عصبی

اختلال پرخوری عصبی یکی از انواع اختلال‌های خوردن است که در راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی به عنوان یک وضعیت روانپزشکی مشخص شده است (برای آشنایی با سایر اختلالات خوردن کلیک کنید). مبتلایان به پرخوری عصبی یا همان بولیمیا در طی این بیماری علائم زیر را بروز می‌دهند:

1. A. بروز دوره‌های مکرر پرخوری که می‌تواند با حالات زیر مشخص شود:

• فرد در یک بازه زمانی خاص به مقدار قابل توجهی بیشتر از عموم مردم غذا می‌خورد. برای مثال هر 2 ساعت یک بار حجم زیادی غذا می‌خورد که دیگران در این زمان و تحت همان شرایط نمی‌توانند این کار را انجام دهند.
• بیمار در این دوره در زمینه کنترل غذا خوردن خود احساس ناتوانی می‌کند.

1. B. بیمار رفتارهای جبرانی نامتناسب و مکرری به منظور جلوگیری از افزایش وزن انجام می‌دهد. از جمله این رفتارها می‌توان به استفراغ عمدی، مصرف نابه جای مسهل‌ها، تنقیه، استفاده از داروها، روزه‌داری و ورزش مفرط اشاره کرد.
2. C. پرخوری و رفتارهای جبرانی نامتناسب، هردو به طور متوسط حداقل یک بار در هفته و به مدت 3 روز بروز می‌یابند.
3. D. ارزیابی فرد از خود به شکل افراطی تحت تاثیر شکل و وزن بدنش قرار دارد.
4. E. دوره‌های پرخوری عصبی در طول اختلال بی‌اشتهایی‌عصبی بروز نمی‌یابد.

عوارض ابتلا به اختلال پرخوری عصبی

مبتلایان به اختلال پرخوری عصبی به دلیل رفتارهای تغذیه‌ای نامناسب اغلب دچار کاهش یا افزایش وزن می‌شوند. همچنین قطع پریود در خانم‌ها و اختلالات آبو الکترولیلت ناشی از اقدامات پاکسازی از جمله عوارض رایج ناشی از اختلال پرخوری عصبی هستند.

بولیمیا می‌تواند عوارض شدیدتر و نادرتری نیز داشته باشد که از جمله آن‌ها باید به پارگی مری، پاره شدن معده و آریتمی قلبی اشاره کرد که می‌توانند تهدیدی جدی برای حیات فرد نیز محسوب شوند. همچنین کسانی که به طور طولانی مدت به مصرف مسهل‌ها (ملیم‌ها) می‌پردازند ممکن است به آن‌ها وابسته شوند. همچنین مشکلات گوارشی و پرولاپس رکتوم به وفور در این بیماران دیده می‌شود. ابتلا به بیماری های قلبی عروقی نیز به دلیل مصرف غذاهای سالم زیاد نیز از عوارض این بیماری است.

میزان شیوع اختلال پرخوری عصبی

طبق گزارشات پنجمین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی شیوع دوازده ماهه اختلال پرخوری در زنان جوان چیزی بین 1 تا 1/5درصد است. در مقابل میزان شیوع این اختلال در مردان به طور دقیق مشخص نیست، اما به طور واضح می‌توان گفت که اختلال پرخوری عصبی در افراد مذکر شیوع بسیار کمتری نسبت به خانم‌ها دارد. اوج شیوع این اختلال نیز در بین نوجوانان بزرگ‌تر و بزرگسالان جوان تخمین زده می‌شود.

⭕پرخوری عصبی در کودکان

اختلال پرخوری عصبی در کودکان نیز مشاهده می‌شود. علائم این بیماری در کودکان نیز همانند علائم در بزرگسالان است. با این تفاوت که آنها از روش های تخلیه استفاده نمی‌کنند. اما در برخی موارد، خوردن مقدار زیادی غذا با استفراغ همراه است. معده کودکان ظرفیت چندانی ندارد و بسیار حساس است.

به همین دلیل احتمال بروز بیماری های مختلف در آنان بیشتر خواهد بود. این اختلال در کودکان حداقل دو بار در هفته و تا 3 ماه اتفاق می‌افتد. در موارد شدید، شاید در یک روز، کودک، چندبار رفتار پرخوری را انجام می‌دهد. 

⭕اختلال پرخوری عصبی در زنان باردار

طبیعی است که مادران در دوران بارداری به دلیل برهم خوردن تعادل هورمون ها و یا شرایط محیطی، استرس زیادی را تجربه کنند. همچنین میزان تغذیه آنان نیز افزایش می‌یابد. اما قطعا اختلال پرخوری عصبی در این دوران باعث بروز عوارضی برای مادر و جنین خواهد شد. مادر علاوه بر عوارض جسمانی به عوارض روانی ناشی از این بیماری نیز دچار می‌شود. پیامدهای ناشی از این رفتار بر جنین شامل موارد زیر می‌شود.

بروز عقب ماندگی و ناهنجاری مادرزادی

کمبود وزن نوزاد حین تولد

ضعف جسمانی نوزاد بعد از تولد

علل ابتلا به اختلال پرخوری عصبی

متخصصان در مورد علل و عوامل زیربنایی بروز اختلال پرخوری عصبی یا  بولیمیا فاکتورهای مختلفی را دخیل می‌دانند. اما به طور کلی نمی‌توان دلیل مشخصی را برای آن در نظر گرفت.  در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

????عوامل مزاجی و وابسته به خلق و خو

نگرانی در مورد وزن، عدم اعتماد به نفس کافی، دچار بودن به اختلالات خلقی نظیر افسردگی، درگیری با اختلالات اضطرابی نظیر اضطراب اجتماعی یا اضطراب فراگیر دوران کودکی از جمله عوامل مرتبط با خلق و خو محسوب می‌شوند که افراد را در برابر ابتلا به بی اشتهایی عصبی آسیب پذیر می‌کنند. اختلال پرخوری عصبی ارتباط مستقیمی با بیماری های روان دارد. در واقع آنها عامل مهمی در بروز و همچنین تداوم این رفتار می‌شوند.

????عوامل محیطی

در دنیای مدرن تبلیغات زیادی در مورد لاغری و تناسب اندام می‌شود. به نظر می‌رسد این مسئله باعث افزایش نگرانی‌ها در مورد اضافه وزن شده که این مسئله به نوبه خود ریسک ابتلا به اختلال پرخوری عصبی را افزایش می‌دهد. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهند آن‌هایی که در کودکی سابقه مواجهه با سوء استفاده‌های جسمی یا جنسی را داشته‌اند بیش از دیگران ابتلا به پرخوری عصبی را گزارش می‌دهند. در واقع اضطرابی که جامعه و محیط به فرد وارد می‌کند زمینه ساز بروز نشانه های این اختلال می‌شود.

????عوامل ژنتیکی و فیزیولوژیکی

دچار بودن به چاقی و اضافه وزن به خصوص در دوران کودکی و اوایل بلوغ عامل خطر مهمی برای ابتلا به اختلال پرخوری عصبی است. همچنین امکان انتقال خانوادگی و آسیب پذیری ژنتیکی نیز برای این اختلال مطرح می‌شود. در خانواده هایی که یکی از افراد مبتلا به این اختلال است بیشتر احتمال دارد که فرد دیگری نیز به آن مبتلا شود.

درمان اختلال پرخوری عصبی

برای درمان اختلال پرخوری عصبی هم زمان باید تحت نظر پزشک، متخصص تغذیه و روانشناس قرار داشته باشید. پزشک در ابتدا ارزیابی‌های لازم در مورد پیامدهای بدنی اختلال پرخوری عصبی را انجام داده و درمان‌های ضروری را فورا شروع می‌کند. همچنین ممکن است برای کنترل اضطراب‌ها نیاز به دریافت داروهای اعصاب نیز وجود داشته باشد که روانپزشک در این باره نظر خواهد داد.

متخصص تغذیه نیز به کمک می‌کند یک رژیم غذایی سالم را در اختیار داشته باشید و براساس یک راهنما پیش بروید. در کنار همه این‌ها مراجعه به روانشناس و شرکت در جلسات روان درمانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین روانپزشک نیز می‌تواند با تجویز دارو، نشانه های اضطراب و افسردگی افراد را کنترل کند. برای مصرف دارو در این زمینه حتما طبق تجویز پزشک پیش بروید. 

چرا باید برای درمان به روانشناس مراجعه کرد؟

چرا که در بسیاری از موارد بیمار مبتلا به پراشتهایی عصبی از مهارت کمی در خودکنترلی برخوردار است. به علاوه بیماری از خودانگاره تحریف شده در باره بدن نشات می‌گیرد. درمانگر کمک می‌کند تا بتوانید شناخت‌های زیربنایی مرتبط با این اختلال را شناسایی کرده و مهارت‌های رفتاری جدیدی برای کنترل تنش‌ها و استرس ها پیدا کنید. این تغییرات در درمان اختلال پرخوری عصبی در بلند مدت تاثیر بسزایی خواهد داشت.

سخن پایانی

در مورد اختلال پرخوری عصبی از غذا به عنوان روشی برای مقابله با استرس و اضطراب استفاده می‌شود. با توجه به متن بالا این اختلال به دلایل مختلفی به وجود آمده و برای درمان آن نیز راه های زیادی وجود دارد. افراد باید در قدم اول استرس خود را کنترل کنند. در این زمینه می‌توان از یک روانشناس نیز کمک گرفت.

دوری از عوامل استرس زا و همچنین غذاهای محرک، روش های موثری برای کنترل این رفتار هستند. پرخوری عصبی در سنین مختلف رخ می‌دهد و با نشانه های یکسانی همراه است. افراد با مشاهده علائم، باید سریعا برای درمان اقدام کرده و از بروز عوارض جلوگیری کنند.

برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال پرخوری عصبی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360  و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید. 

سوالات متداول